මෙහිදී ලිංගික ප්රදේශය ආශ්රිතව ගැටිති හටගන්නා අතර මේ සඳහා හියුමන් පැපිලෝමා (Human papilloma) නැමති වෛරසයක් හේතුකාරක වේ.
මෙම වෛරසය ආසාදනය වී ඇති සමහර රෝගීන්ගේ රෝග ලක්ෂණ කිසිවක් පිටින් හඳුනාගත නොහැකි අවස්ථා තිබේ. ලිංගික ක්රියාකාරකම් වලදී මෙම ආසාදිත ප්රදේශ ගැටීමෙන් තව කෙනෙකුට මෙය බෝවිය හැක. සාමාන්යයෙන් ආසාදනය වූ පසු ලිංගික ප්රදේශය, ගුද මාර්ගය හෝ මුඛය ආශ්රිතව මෙම ගැටිති ඇතිවීමට සති 6 සිට මාස 6ක් දක්වා කාලයක් ගතවිය හැක.
මෙහි ප්රධානතම රෝග ලක්ෂණය වනුයේ ගැටිති ඇතිවීමයි. ඒවා මුලදී ඉතා කුඩාවන අතර ක්රමයෙන් විශාල විය හැක.
- වෘෂණ කෝෂ, ලිංගය, කලවා ප්රදේශය, ගුද මාර්ගය අවට හා ගුදය ඇතුළත, යෝනි මාර්ගයේ, ගැබ්ගෙල, මුඛය ආශ්රිතව දිවෙහි මෙන්ම උගුරෙහිද මෙම ගැටිති ඇතිවිය හැක.
- කැසීම.
- යෝනි මාර්ගයෙන් වැඩිපුර ස්රාවයන් පිටවීම.
- ලිංගික සංසර්ගයේදී හෝ පසුව යෝනි මාර්ගයෙන් රුධිරය පිටවීම.
ආදිය ප්රධාන රෝග ලක්ෂණ වේ.
සුදුසුකම් ලත් වෛද්යවරයෙකුගෙන් පමනක් ප්රතිකාරගත යුතුය.
- විවිධ ක්රම මඟින් එම ගැටිති ඉවත් කිරීම කරනු ලැබේ.
- ආලේපන වර්ග මඟින්
- පිලිස්සීම (විද්යුත් ක්රමයට) මඟින්
- ලේසර් ප්රතිකාර ක්රම මඟින්
- ඉතා විශාල නම් ශල්යකර්මයක් මඟින් ඉවත් කිරීම.
- අවශ්ය අවස්ථා වලදී ඖෂධ නියම කරනු ලැබේ.
- සහකරු හෝ සහකාරියට ද ඒ සමඟම ප්රථිකාර කල යුතු අතර එසේ නොවුනහොත් නැවත ඔහුගෙන් හෝ ඇයගෙන් එම රෝගය ආසාදනය විය හැක.
විශේෂයෙන් කාන්තාවන්ගේ ගැබ්ගෙල පිලිකාවලට තුඩු දෙන්නේ මෙම පැපිලෝමා වෛරස් ආසාදනය වීමෙනි. එබැවින් එම වෛරස් ආසාදනයක් ඇති කාන්තාවන් මාස 6කට වරක්වත් ගැබ්ගෙල පිලිකා ඇතිදැයි පරීක්ෂා කලයුතුවේ.(pap smear test)